Elektrik Piyasası Kanunu’nun 10. Maddesinde düzenlenen toptan ve perakende satış faaliyetleri, üretim şirketleri ile tedarik lisansı kapsamında kamu ve özel sektör tedarik şirketleri tarafından yürütülmektedir. Tedarik lisansı kapsamında görülen bu faaliyetler eski Elektrik Piyasası Kanunu’nda toptan satış lisansı ve perakende satış lisansı olmak üzere iki farklı lisans almak suretiyle icra edilebilmekteyken, 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu döneminde bu faaliyetler tek lisans altında birleştirilmiştir.

Bu kapsamda öncelikle belirtmek isteriz ki, elektriğin toptan satışı alanında faaliyet göstermek istemekte olmanız sebebiyle, tarafınızca alınması gereken lisans türü “tedarik lisansı” olup, bu bağlamda söz konusu lisans türüne ilişkin bilgiler ile ilgili lisans türünün elde edilmesine yönelik başvuru koşulları ve tarafınızca ibraz edilmesi zorunlu belgeler kısaca izah edilmiştir.

İşbu Bilgi Notu kapsamında Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kısaca “Kurul”, Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kısaca “Kurum”, 6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu kısaca “Kanun” ve Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği kısaca “Yönetmelik” olarak anılacağını bilgilerinize arz ederiz.

I. İlgili Mevzuatlar Kapsamında Elektriğin Toptan Satışı Kavramı

Elektriğin toptan satışına yönelik olarak Yönetmelik Geçici Madde 8/b: “Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Kurumca henüz sonuçlandırılmamış olan; toptan ve perakende satış lisansı başvuruları, tedarik lisansı başvurusu olarak değerlendirilir ve bu Yönetmelikte düzenlenen lisans başvurularına ilişkin düzenlemeler çerçevesinde sonuçlandırılır” hükmüne yer verilmiştir.

Ayrıca, Kanun’un 1. maddesinin 3. fıkrasının b bendinde toptan satış kavramı, “elektriğin tekrar satış için satışı” şeklinde tanımlanmıştır. Toptan satış faaliyeti üretim tüketim zincirinde elektrik alışverişine aracılık eden bir faaliyettir. Piyasa modeline göre toptan satış şirketi kural olarak üreticiden elektriği ikili anlaşma ile satın alır ve bir başka tedarikçiye veya doğrudan bir serbest tüketiciye ikili anlaşmayla satar. İletim ve dağıtım şebekesi vasıtasıyla kullanım yerlerine nakledilen elektriğin tüketicilere satışı ise perakende satıştır. Her iki faaliyet ayrı ayrı elektriğin tedariki anlamına da gelmektedir.

Tedarik Şirketi Kriteri: Kanun’da toptan ve perakende satış faaliyetlerinin tedarik lisansı adı altında birleştirilmesi ile görevli perakende satış şirketleri, görevli tedarik şirketi olarak isim değiştirmiştir. Kanun’un 4. maddesine göre, tedarik lisansı kapsamında faaliyet gösteren tedarik şirketlerinin anonim veya limited şirket olarak kurulması ve anonim şirketlerinin sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenleri dışındaki paylarının nama yazılı olması şartı bulunmaktadır.

Tedarik lisansı sahibi özel sektör tüzel kişilerinin üretim ve ithalat şirketlerinden satın alacağı elektrik enerjisi miktarı, bir önceki yıl ülke içerisinde tüketilen elektrik enerjisi miktarının yüzde yirmisini, ayrıca, söz konusu özel sektör tüzel kişilerinin nihai tüketiciye satışını gerçekleştireceği elektrik enerjisi miktarı da bir önceki yıl ülke içerisinde tüketilen elektrik enerjisi miktarının yüzde yirmisini geçemeyecektir.

Tedarik şirketleri, herhangi bir bölge sınırlaması olmaksızın serbest tüketicilere toptan veya perakende satış faaliyetlerinde bulunabildikleri gibi, Bakanlığın uygun görüşü doğrultusunda uluslararası enterkonneksiyon şartı oluşmuş ülkelerden veya ülkelere, Kurul onayı ile elektrik enerjisi ithalatı ve ihracatı faaliyetlerini de yapabilmektedirler.

II. Lisans Başvurusunun Yapılması

Lisansa ilişkin başvuruların elektronik ortamda yapılabilmesi için; başvuruda bulunacak tüzel kişinin, Kurum nezdinde elektronik başvuruda bulunmaya yetkili olan kişinin bilgilerini Kuruma yazılı olarak sunması gerekmektedir. Ana hizmet birimi Kuruma bildirim tarihinden itibaren beş işgünü içinde söz konusu tüzel kişi adına yetkili kişinin elektronik başvuru yetkisini tanımlar.

EPDK Başvuru Sistemine erişim; e-devlet şifresi, elektronik imza veya mobil imza ile sağlanır. EPDK Başvuru Sisteminde başvuru, başvuru türüne göre öngörülen bilgilerin girilmesi, seçeneklerin işaretlenmesi, gerekli evrakların yüklenmesi ve sonunda elektronik imza veya mobil imzayla imzalanması suretiyle yapılır.

Bunlara ek olarak lisans başvurusunda bulunacak olan kişinin UETS üzerinden tebligat adresi alması ve bu adresi tebligata açık tutması zorunludur.

III. Tedarik Lisansı Alınabilmesi İçin Gerekli Genel Nitelikteki Şartlar ve İbrâz Edilmesi Zorunlu Belgeler

Lisans alım sürecinde aşağıdaki belgelerin Kurum’a ibrâzı zorunlu olmakla birlikte Kurum, Lisans başvurusunun incelenmesi veya değerlendirilmesi aşamasında ihtiyaç duyulması hâlinde; Kurum tarafından bu listede belirtilenler dışında her türlü ilave bilgi ve belgeyi isteyebilmektedir.

Lisans Başvuru Dilekçesinin Sunulması

EPDK Başvuru Sistemi üzerinden yapılacak başvurularda sistem tarafından otomatik olarak oluşturulan dilekçenin başvuru sahibi tarafından elektronik imza ya da mobil imza ile imzalanması gerekmektedir.

Yetki Belgesinin Sunulması

Tüzel kişiyi temsil ve ilzama yetkili şahıs ya da şahısların “Yetki Belgeleri”nin aslı veya noter onaylı suretleri veya aslı ile birlikte fotokopisinin sunulması gerekmektedir.

Şirket Ana Sözleşmesinin Elektrik Piyasası Mevzuatına Uygun Olması İle Bu Hükümlere İlişkin Esas Sözleşme Değişikliklerinde Kurumun Uygun Görüşünün Alınacağına İlişkin Hükme Esas Sözleşmede Yer Verilmesi

1. Lisans başvurusunda bulunan tüzel kişinin 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümleri doğrultusunda anonim şirket ya da limited şirket türünde kurulmuş olması,

2. Başvuruda bulunan anonim şirketlerin sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının nama yazılı olması

Bu bağlamda esas sözleşmede yer alması gereken hükümler:

“Şirket’in paylarının tamamı nama yazılıdır. Şirket hamiline yazılı pay senedi çıkaramaz.”

Borsada işlem görenler için:

“Şirket’in sermaye piyasası mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamı nama yazılıdır. Şirket borsada işlem görmek üzere ihraç edilecekler hariç hamiline yazılı pay senedi çıkaramaz.”

3. Yönetmelikte öngörülen birleşme ve bölünmeye ilişkin mevcut hükümler ile pay senetlerinin nevi ve şirket sermaye miktarının azaltılmasına ilişkin esas sözleşme değişikliklerinde Kurum onayı alınacağına ilişkin hüküm bulunması,

Bu bağlamda esas sözleşmede yer alması gereken hükümler:

“Şirket’in kendi veya diğer bir tüzel kişi bünyesinde tüm aktif ve pasifleri ile birlikte birleşmek istemesi ya da tam veya kısmi olarak bölünmek istemesi halinde, birleşme veya bölünme işlemi hakkında, birleşme veya bölünme işlemi gerçekleşmeden önce, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun onayının alınması zorunludur. İznin verildiği tarihten itibaren altı ay içerisinde, birleşme veya bölünme işlemi tamamlanmadığı takdirde, verilen izin geçersiz olur. Bu durumda, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun kararı ile yeniden izin almaksızın birleşme veya bölünme işlemlerine devam olunamaz.”

“Şirket’in birleşme ve bölünme ile sermaye miktarının düşürülmesine ilişkin hükümlere yönelik esas sözleşme değişikliklerinde Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu onayının alınması zorunludur.”

4. Üretim/Tedarik lisans başvurusunda bulunan tüzel kişilerin unvanında elektrik dağıtım faaliyetinde bulunabileceğine ilişkin ifadelere yer verilmemesi

Yasaklı Olmama Beyanı

Başvuruda bulunan tüzel kişinin, doğrudan veya dolaylı payına sahip olan gerçek veya tüzel kişi veya kişilerin, Yönetim kurulu başkan ve üyeleri ile limited şirketlerde müdürlerin, Kanun’un 5 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında yasaklı olmaması gerekmektedir.

Kanun’un 5. Maddesi 8. Fıkrası: “Lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte yüzde on veya daha fazla paya sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki bir yıl içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil, yönetim kurulu başkan ve üyeleri, lisans iptalini takip eden üç yıl süreyle lisans alamaz, lisans başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamaz, yönetim kurullarında görev alamaz.”

Asgari Sermaye Yeterliliğine Sahip Olunması

Tedarik Lisansı için asgari sermaye tutarının 2 Milyon TL olup, Lisans başvurusunda bulunan Şirket tarafından tüzel kişinin güncel sermaye tutarını gösteren belgelerin ibraz edilmesi gerekmektedir.

Lisans alma bedelinin Kurum Hesabına Yatırılması

Lisans alma bedelinin Kurum hesabına yatırılmasının ardından bedelin yatırıldığına ilişkin belgenin ibraz edilmesi gerekmektedir.

Tedarik Lisansı Lisans Alma Bedeli:

Görevli tedarik şirketleri için: 1.402.806,00 TL

(Not: Görevli tedarik şirketleri, sahip oldukları perakende elektrik satış lisansı ile lisanslarında yazılı illerde faaliyet gösteren ve son kullanıcı niteliğindeki müşterilere EPDK tarafından duyurulan ulusal tarifeler ile elektrik satışı yapan şirketlerdir.)

Diğer tedarik lisansı verilecek tüzel kişiler için: 772.800,00 TL (güncel bedel için mevzuatı kontrol ediniz)

Tedarik lisansı lisans sureti çıkarma bedeli: 3.000 TL (güncel bedel için mevzuatı kontrol ediniz)

Tedarik lisansı bedel kıstası: Toptan (ikili anlaşma, GÖP ve GİP satışları dahil) ve perakende satışı yapılan kWh başına Kr.: 0,003 Kr. (güncel bedel için mevzuatı kontrol ediniz)

Ortaklık Yapısı Belgelerinin Sunulması

Başvuru sahibi Şirket tarafından, tüzel kişilikte doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan gerçek ve tüzel kişilerin, pay tutarları ve oranları belirtilmek suretiyle, ortaklık yapısını ortaya koyan bilgilerin sunulması, bu kapsamda tüzel kişinin, gerçek kişi ortak ya da ortaklara ulaşılıncaya kadar ortaklık yapısını ortaya koyan bir şema hazırlanması gerekmektedir.

Ayrıca, son ortaklık yapısını gösteren bilgi ve belgeler kapsamında anonim şirketler için pay defterinin ilgili sayfalarının veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi suretinin, limited şirketler için Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi sureti veya ilgili Sicil Müdürlüğünden alınmış̧ tescil belgesinin pdf ortamında sisteme yüklenmesi gerekmektedir.

Buna ek olarak, Kanun’un 5/3 hükmü uyarınca;

- Piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerden tarifesi düzenlemeye tabi olan tüzel kişiler için, halka açık şirketlerde yüzde beş, diğerlerinde yüzde on ve üzerindeki sermaye payı değişiklikleri ile

- Kontrol değişikliği sonucunu doğuracak her türlü işlem ve tesislerin mülkiyetinin veya kullanım hakkının değişmesi sonucunu doğuran iş ve işlemler Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun iznine tâbidir.

(Not: Düzenlemeye tabi tarife türleri şunlardır; İletim bağlantı tarifesi, Dağıtım bağlantı tarifesi, İletim tarifesi, Dağıtım tarifesi, Perakende satış tarifesi, TETAŞ’ın toptan satış tarifesi)

Kontrol Beyanının Sunulması

Söz konusu beyan, EPDK Başvuru Sistemi üzerinden yapılacak başvurularda kontrol ilişkisine ait alanların işaretlenmesi sonucunda sistem tarafından otomatik olarak oluşturulur. Kontrol tanımı kapsamında bir ilişkinin “var” olduğunun seçilmesi halinde söz konusu ilişkiyi gösteren belgelerin EPDK Başvuru Sistemi doküman yükleme sayfasından sisteme yüklenmesi gerekmektedir.

Kontrol kavramı Yönetmelik m.4/1’te şu şekilde tanımlanmıştır: “Kontrol: Bir tüzel kişi üzerinde ayrı ayrı ya da birlikte, fiilen ya da hukuken belirleyici etki uygulama olanağını sağlayan hakları, sözleşmeler veya başka araçlarla ve özellikle bir tüzel kişinin malvarlığının tamamı veya bir kısmı üzerinde mülkiyet veya işletilmeye müsait bir kullanma hakkıyla veya bir tüzel kişinin organlarının oluşumunda veya kararları üzerinde belirleyici etki sağlayan hakları veya sözleşmelerle meydana getirilen hakları, ifade eder.”

Türk Ticaret Kanunu’nda şirketler topluluğu müessesesi, şirketler arasındaki “hâkimiyet” ilişkisi üzerine kurulmuş ve hâkimiyet uygulayan şirkete “hâkim şirket”, hâkimiyete maruz kalan şirkete ise “bağlı şirket” adı verilmiştir.

Kanun koyucunun burada tercih ettiği “hâkimiyet-hâkim şirket” terimi, Yönetmelik ile tanımlanan “kontrol” kavramıyla benzeşmektedir. 6102 sayılı TTK’de “hâkimiyet” kavramının taşıdığı anlam, kısaca “bir teşebbüs üzerinde belirleyici etki uygulama olanağı” diye tanımlanabilecek kontrol kavramının taşıdığı anlamdan farklı değildir.

TTK’nin 195/I hükmü̈:

“a) Bir ticaret şirketi, diğer bir ticaret şirketinin, doğrudan veya dolaylı olarak;

1. Oy haklarının çoğunluğuna sahipse veya

2. Şirket sözleşmesi uyarınca, yönetim organında karar alabilecek çoğunluğunu oluşturan sayıda üyenin seçimini sağlayabilmek hakkını haizse veya

3. Kendi oy hakları yanında, bir sözleşmeye dayanarak, tek başına veya diğer pay sahipleri ya da ortaklarla birlikte, oy haklarının çoğunluğunu oluşturuyorsa,

b) Bir ticaret şirketi, diğer bir ticaret şirketini, bir sözleşme gereğince veya başka bir yolla hâkimiyeti altında tutabiliyorsa,

birinci şirket hâkim, diğeri bağlı şirkettir. Bu şirketlerden en az birinin merkezi Türkiye’de ise, bu Kanundaki şirketler topluluğuna ilişkin hükümler uygulanır.”

Ek Bilgi

Tedarik lisansı başvurusunda bulunan tüzel kişilerin, lisanslarına müstakil elektrik depolama tesisi de eklemek istemeleri halinde Kuruma başvuruda bulunmaları gerekmektedir.

IV. Lisans Başvurularının Değerlendirmeye Alınması:

Kurumun yaptığı değerlendirmede temel olarak

1. Tüketici haklarının korunması ile rekabetin ve piyasanın gelişimine olan etki,

2. Başvuruda bulunan tüzel kişi ile tüzel kişilikte yüzde on ve üzerinde, halka açık şirketlerde yüzde beş ve üzerinde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olan kişilerin varsa, piyasadaki deneyim ve performansları,

3. Başvuru hakkında ilgili kuruluşlardan alınan görüşler ve/veya ilgili tüzel kişi hakkında yürütülmekte olan veya sonuçlandırılmış olan işlemler esas alınır.

V. Lisans başvurularının sonuçlandırılması

Değerlendirmeye alınan lisans başvurusuna ilişkin Kurum tarafından yapılan değerlendirme, 45 gün içerisinde tamamlanarak, söz konusu değerlendirme Kurula sunulur ve lisans başvurusu Kurul kararıyla sonuçlandırılır.

VI. Sonuç

Bu Yönetmelikte belirtilen yükümlülükleri yerine getiren tüzel kişiye Kurul kararı ile lisans verilmekte olup, lisans sahibi tüzel kişinin ticaret unvanı ile aldığı lisans türü ve süresi Resmî Gazete’de yayımlanmakta ve Kurum internet sayfasında duyurulmaktadır.

Dikkatinize sunmuş olduğumuz Bilgi Notu hakkındaki her türlü görüş ve sorularınız ile ilgili bizlerle iletişime geçebilirsiniz.